به نقل از «فارس»

اردوغان پیروز چه خواهد کرد؟!

تاریخ انتشار: ۹ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۶۳۲۷۲

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- الف نوشت: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد «رجب طیب اردوغان» موفق شد در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه با کسب بیش از 52 درصد آرا بار دیگر به عنوان رئیس جمهور این کشور ابقا شود و در مقابل «کمال قلیچدار اوغلو» رقیب اصلی اردوغان علی‌رغم تلاش‌های فراوانی که برای پیروزی در این مرحله انجام داده بود، با کسب 47.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

92 درصد آرا، کنار رفت.

اردوغان در حالی در این دوره از انتخابات پیروز شد که تنها طی 3 سال قبل با بدترین چالش‌ها و بحران‌های تاریخ ترکیه در سطح داخلی و خارجی مواجه بود؛ بحران‌هایی که بعد از زلزله مهیب این کشور به اوج خود رسید. اما تلاش‌های اردوغان برای ماندن در راس قدرت جواب داد و البته با اختلافی کم نسبت به رقیب خود پیروز میدان شد. اما در سایه چرخش قابل توجه سیاست‌های اردوغان از  2 سال قبل در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی و تلاش وی برای بازی کردن در همه عرصه‌ها، سیاست‌های داخلی و خارجی آنکارا در مرحله پیش رو چگونه خواهد بود؟

دو هفته قبل روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با اشاره به اینکه اروپایی‌ها و دولت آمریکا تمایل دارند اردوغان بازنده انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه باشد اعلام کرد که رهبران غربی از وجود یک «ترکیه آسان‌تر» خوشحال‌تر می‌شوند؛ چرا که ترکیه به عنوان عضو مهم و استراتژیک ناتو، تحت حکومت اردوغان تبدیل به یک شریک دردسرساز برای اتحادیه اروپا شده است.

این یعنی غرب و آمریکا با سیاست‌های اخیر اردوغان موافق نبوده و ترجیح می‌دادند هر فرد دیگری به جز او در ترکیه روی کار بیاید. اما در سطح داخلی ترکیه، اپوزیسیون به رهبری کمال قلیچدار اوغلو به دنبال سرنگونی اردوغان به هر قیمتی بود که موفق نشد.

بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی با انتشار گزارشی اعلام کرد که  بعد از پیروزی اردوغان، حاشیه تفکر خلاق برای غرب محدود می‌شود؛ زیرا تجربه 21 ساله دولت اردوغان نشان داده که غرب تحت حکومت اردوغان در ترکیه نمی‌تواند انتظارات خود را در مناسبات  با این کشور برآورده سازد. اکنون نیز پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری یک احساس شکست‌ناپذیری به وی داد و باید منتظر تشدید رفتارهای آتشین او باشیم.

مؤسسه مطالعات ترکیه در دانشگاه استکهلم نیز در مقاله‌ای به پیروزی اردوغان در انتخابات ترکیه اشاره کرده و نوشت، پیش‌بینی می‌شود که روابط آنکارا با واشنگتن و سایر پایتخت‌های غربی عاری از هرگونه انعطاف‌پذیری بوده و در معرض بحران‌های متعدد قرار بگیرد.  ترکیه اکنون به دلیل بحران اقتصادی بزرگی که گرفتار آن شده نیاز مبرمی به کمک‌های مالی خارجی دارد و این امر اردوغان را وادار  می‌کند تا سیاست خارجی کشورش را در چارچوب این واقعیت مدیریت کند. اما در عین حال حزب عدالت و توسعه وابسته به اردوغان همچنان ترکیه را یک قدرت منطقه‌ای و عضو جدید ائتلاف روسیه و چین می‌بیند که نباید تسلیم شود.

کنسرسیوم اروپایی برای تحقیقات سیاسی نیز از دیگر مراکز بین‌المللی بود که پیروزی اردوغان را مورد بررسی قرار داده و اعلام کرد، تا زمانی که اردوغان در منصب قدرت ترکیه باقی بماند روابط تیره با اتحادیه اروپا بدون هیچ پیشرفتی ادامه خواهد داشت. در شرق دریای مدیترانه یعنی قبرس و یونان نیز به نظر می‌رسد که تنش‌های ترکیه با این کشورها ادامه پیدا کند.

اما درباره سوریه، این مرکز اروپایی معتقد است که اردوغان همچنان برای عادی‌سازی روابط خود با دولت بشار اسد تلاش خواهد کرد؛ به ویژه اینکه اردوغان وعده حل بحران آوارگان سوری در ترکیه را به شهروندان این کشور داده و برای بازگرداندن این آوارگان به سوریه اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

ارزیابی‌ها همچنین حاکی از آن است که بعد از اقدامات اردوغان برای نزدیک شدن به روسیه و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری این کشور، مناسبات آنکارا و مسکو در مسیر سازنده‌ای قرار بگیرد و به ویژه در پرونده سوریه گام‌های پیشرفته‌ای برداشته شود. به ویژه اینکه ترکیه چند روز قبل از انتخابات با کمک روسیه اولین رآکتور هسته‌ای خود را افتتاح کرد.این افتتاحیه نیروگاه آکویو نتیجه قرارداد سال‌های گذشته میان روسیه (روس‌اتم) و ترکیه است.

در دوره اردوغان ترکیه با وجود تنش‌های گسترده‌ای که در سوریه به راه انداخت، اما همواره در تلاش برای محافظت از مناسبات خود با روسیه بود و حتی با وجود اینکه در ابتدای عملیات نظامی مسکو در کی‌یف، آنکارا از اوکراین حمایت می‌کرد اما دولت اردوغان برخلاف خواسته غرب، روابط خود را با روسیه ادامه داد. پیش‌بینی می‌شود در مرحله جدید نیز اقدامات اردوغان در این راستا ادامه داشته باشد.

اما در سطح داخلی ترکیه، حزب عدالت و توسعه اعلام کرده که قصد دارد اقتصاد این کشور را به دوره طلایی خود برگرداند؛ مشابه برنامه‌ای که در سال 2002 داشت. به این منظور دولت اردوغان از چند ماه قبل اقداماتی برای افزایش دستمزدها و تسهیل وام‌ها و ارائه کمک‌های بلاعوض به شهروندان انجام داده است.

ائتلاف عمومی به رهبری اردوغان به دنبال افزایش تولید ناخالص داخلی ترکیه و افزایش رشد سالانه 5.5 درصدی از سال 2024 تا 2028 است.به همین ترتیب، این ائتلاف برای دستیابی به تولید ناخالص داخلی 1.5 تریلیون دلاری تا پایان سال 2028، اتخاذ سیاست توسعه بخش صنایع دفاعی و مبارزه با تروریسم و ​​ایجاد پروژه "کانال استانبول" تلاش می کند.

اردوغان همچنین به شهروندان ترکیه وعده داد که این کشور را تبدیل به یک کشور متحد و قوی کرده و بیش از 6 میلیون شغل ایجاد کند. با این وجود بزرگترین انتقادی که به این رویکرد اردوغان وارد شده، آن است که او تاکنون سازوکار مشخصی برای اجرای سیاست‌های اقتصادی و وعده‌های خود ارئه نداده است.

اما در هر صورت اکنون فضای داخلی ترکیه هنوز تحت تاثیر رقابت انتخاباتی اردوغان و مخالفان وی قرار دارد و پیشتر اپوزیسیون تهدید کرده بود که در صورت پیروزی اردوغان، نظام پارلمانی را برای حکومت ترکیه احیا خواهد کرد. با این وجود تمدید ریاست‌جمهوری اردوغان در ترکیه به معنای تداوم نظام ریاستی در این کشور است که اختیارات زیادی به رئیس جمهور در همه سطوح می‌دهد.

پایان پیام/ت

 

منبع: فارس

کلیدواژه: الف انتخابات ترکیه سیاست داخلی سیاست خارجی پیروزی اردوغان ریاست جمهوری داخلی ترکیه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۶۳۲۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خیز بغداد و آنکارا برای توسعه همه جانبه رابطه / در سفر کم سابقه اردوغان به عراق چه می گذرد؟ / نفت، آب و تروریسم مهم ترین پرونده های روز میز مذاکرات دوجانبه

به گزارش جماران، روز دوشنبه در فرودگاه بین المللی بغداد فرش قرمزی برای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه پهن شده بود تا او در سفری کم سابقه به پایتخت عراق نحوه عملیاتی شدن وعده مقام های دو کشور درباره افزایش همکاری بین بغداد و آنکارا را بررسی کند.  محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق، در حالی از آقای اردوغان در فرودگاه بین المللی بغداد پذیرایی کرد که 21 گلوله به نشانه خوشامدگویی برای او شلیک شد. رئیس جمهور ترکیه  قبل از دیدار با  السودانی با عبداللطیف راشد رئیس جمهور عراق گفتگو کرد.

به گزارش «العالم الجدید» این دومین سفر اردوغان به عراق است. او در سال 2011 نیز به عراق سفر کرده بود. همچنین این سفر چند روز پس از سفر مهم او به عربستان، قطر و امارات صورت گرفته است. به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی ترکیه،  اردوغان در سفر به عراق به بغداد و اربیل خواهد رفت.

از پرونده مهم آب تا امنیت بر روی میز مذاکرات

کارشناسان امور ترکیه و عراق اتفاق نظر دارند که سفر رئیس جمهور ترکیه به بغداد یک سفر پروتکلی نخواهد بود و به تعیین تکلیف چند پرونده حساس میان دو کشور خواهد انجامید. عراق و ترکیه پرونده‌های مشترک بسیاری تقریبا در همه زمینه‌ها دارند که شاید از همه مهم‌تر پرونده آب و کاهش شدید جریان آب در رودخانه‌های دجله و فرات به اندازه 30 درصد حق‌آبه عراق باشد. دو کشور توافق‌نامه‌ای درباره آب‌های مشترک ندارند و صرفا پروتکل‌هایی در دهه‌های گذشته درباره آب‌های مشترک امضا کرده‌اند. پرونده مهم دیگر میان دو کشور مسئله امنیت و عملیات گسترده زمینی و هوایی ترکیه در خاک عراق علیه نیروهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) است. از اوایل سال 2021، ترکیه بر حجم عملیات خود افزود و در مناطقی از استان‌های دهوک و نینوا نیز پاسگاه‌های زمینی برپا کرد و به بهانه تعقیب نیروهای پ.ک.ک. چندین پایگاه نظامی در خاک عراق راه‌اندازی کرده است.

در این میان، متغیر تازه‌ای که وارد عرصه شده پروژه راهبردی «جاده توسعه» است که عراق از آن رونمایی کرده و قرار است بندر بزرگ فاو را به مرز ترکیه و از آنجا به اروپا متصل کند و منافع اقتصادی کلانی برای هر دو کشور خواهد داشت.

صادرات ترکیه به عراق از 15 میلیارد دلار فراتر رفته و آنکارا تلاش می‌کند که آن را به 20 میلیارد دلار در سال برساند. در آمارهای ماهانه ترکیه، عراق همیشه در صدر لیست کشورهای واردکننده از ترکیه است.

جدا از مسائل اقتصادی و همکاری های تجاری، اردوغان تأثیر بسیاری بر برخی نیروهای سیاسی عراق به خصوص در میان اهل سنت دارد و پیش از این در انتخابات 2021 با آشتی دادن «خمیس الخنجر»(رئیس ائتلاف عزم) و «محمد الحلبوسی»(رئیس پارلمان عراق) نقش اصلی را در یکپارچه کردن نیروهای سیاسی اهل سنت داشت. همچنین بسیاری از چهره‌های سیاسی عراق،روابط نزدیکی با «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه و رئیس سابق سرویس اطلاعات این کشور دارند.

رایزنی های رسمی دو رئیس جمهور

عبداللطیف رشید، رئیس جمهور ترکیه در بغداد میزبان رجب طیب اردوغان بود. براساس بیانیه ریاست جمهوری عراق، دو طرف درباره تقویت روابط فیمابین و سازوکارهای توسعه همکاری در زمینه‌های مختلف رایزنی کردند.

به گزارش میدل ایست نیوز، در این دیدار بر لزوم هماهنگی و همکاری مشترک برای دستیابی به راه حل‌های رضایت‌بخش برای مسائل مختلف مرتبط با امنیت، اقتصاد و آب در راستای خدمت به آرمان‌های دو ملت عراق و ترکیه تاکید شد. رؤسای جمهور عراق و ترکیه بر اهمیت تشدید تلاش‌ها برای حمایت از امنیت مرزها و مقابله با چالش‌های مربوط به تغییرات اقلیمی و زیست‌محیطی و بحران آب و استفاده از تجارب ترکیه در این زمینه تاکید کردند. در این دیدار بر لزوم توقف حملات به غزه و حمایت از ملت فلسطین در دستیابی کامل به حقوق مشروع خود تاکید شد و دو طرف جامعه بین‌الملل را به تشدید تلاش‌ها برای حل و فصل مسئله فلسطین در راستای برقراری امنیت، ثبات و صلح در سطوح منطقه‌ای و بین المللی تشویق کردند.

در دیدار سودانی و اردوغان چه گذشت؟

محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق در  کنفرانس خبری با حضور رجب طیب اردوغان درباره نوع رابطه بغداد و آنکارا گفت:  سیاست ما  با  ترکیه مبتنی بر منافع مشترک و حسن همجواری است و ما قراردادهای مختلفی با طرف ترکیه ای امضا کردیم. ما با طرف ترکیه ای در خصوص موضوع آب قراردادهایی امضا کردیم که سیستم‌های آبیاری را به‌مدت 10 سال نوسازی می‌کند و تأثیر آن به‌ویژه در مورد سهم آب عراق کاملاً ملموس خواهد بود. ما  امروز یک یادداشت تفاهم چهارجانبه امضا کردیم که  شامل اصول و مسائل مرتبط با جاده توسعه است. «جاده توسعه» می تواند نقش بسزایی در  تقویت امنیت و ثبات منطقه ایفا کند. ما درباره امنیت دو جانبه میان دو کشور بحث وتبادل نظر  و در عین حال تاکید کردیم امنیت ترکیه و عراق به عنوان یک  اصل تجزیه ناپذیر از یکدیگر است.

نخست وزیر عراق با اشاره به شرایط حساس منطقه در سایه ادامه تجاوزات رژیم اسرائیل به نوار غزه تاکید کرد ما طبق قانون اساسی عراق و پایبندی به آن، هرگز  اجازه نمی دهیم هیچ نیرویی از خاک عراق برای تجاوز به همسایگان استفاده کند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در این کنفرانس خبری گفت:  عراق از همسایگان مهم ما به شمار می آید و ما با یکدیگر اشتراکات زیادی داریم و هر دو طرف از اراده سیاسی لازم  برای پیشبرد روابط عراق و ترکیه بهره مند هستیم. امضای تفاهم نامه های مختلف با طرف عراقی  یک نقطه عطف در روابط با عراق است.  ما برای اطمینان از اجرای کامل توافقات امضا شده با عراق، هماهنگی های لازم را انجام خواهیم داد. ما به همراه نخست وزیر عراق درباره همکاری در پرونده های امنیتی و مبارزه با تروریسم گفتگو کردیم و به طرف عراقی خود اعلام کردیم  آماده حمایت از دولت عراق در مبارزه با تروریسم خواهیم بود. حجم مبادلات تجاری عراق و ترکیه به 20 میلیارد دلار رسیده است و ما  مصمم هستیم در پروژه جاده توسعه برای دستیابی به توسعه تجاری مشارکت کنیم.

اردوغان در ادامه این کنفرانس خبری با اشاره به تحولات سرزمین های اشغالی وتداوم جنایات رژیم صهیونیستی  گفت: ما با یکدیگر درباره تأثیرات ظلم و بی عدالتی صهیونیست‌ها در غزه و درباره اقدامات مشترک برای آرام کردن اوضاع رایزنی کردیم. ما بر حمایت از تشکیل کشور مستقل فلسطین با پایتختی قدس شریف تاکید داریم.

پروژه جاده توسعه رسما کلید خورد

در مراسمی با حضور رئیس جمهور ترکیه و نخست‌وزیر عراق، تفاهم‌نامه چهارجانبه عراق، ترکیه، قطر و امارات برای همکاری در پروژه جاده توسعه امضا شد. به گزارش خبرگزاری رسمی عراق، بر اساس بیانیه رسمی دفتر نخست‌وزیر عراق، این تفاهم‌نامه با هدف همکاری مشترک در پروژه راهبردی جاده توسعه تنظیم شده است. این تفاهم‌نامه را وزرای حمل و نقل عراق و ترکیه و وزیر حمل و نقل قطر و نیز وزیر انرژی و زیرساخت امارات امضا کردند. به موجب این تفاهم‌نامه این کشورها در تنظیم چارچوب‌های لازم برای اجرای پروژه همکاری می‌کنند.

این بیانیه افزوده که جاده توسعه یک پروژه راهبردی است که موجب تقویت رشد اقتصادی و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و تحقق هم‌افزایی اقتصادی میان شرق و غرب می‌شود و به تسهیل مبادلات تجاری و ایجاد مسیر رقابتی می‌انجامد.

پروژه جاده توسعه که اواخر ماه مه گذشته توسط محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق اعلام شد، شامل مسیری زمینی و ریلی از عراق به ترکیه و بنادر آن است. این مسیر از بندر فاو در بصره آغاز می شود و برنامه ریزی شده تا متشکل از یک جاده و راه آهن به طول یک هزار و 200 کیلومتر داخل خاک عراق و اتصال آن به شبکه ریلی ترکیه است. بودجه این پروژه حدود 17 برآورد شده و در 3 مرحله اجرا می شود. مرحله نخست سال 2028 مرحله دوم سال 2033 و مرحله پایانی نیز سال 2050 تکمیل می شود.

اراده بغداد و آنکارا برای به حاشیه راندن اختلاف های سیاسی و امنیتی

سفر کم سابقه اردوغان به عراق مورد توجه رسانه ها و کارشناسان بسیاری قرار گرفته است.  این سفر در حالی انجام می شود که تنش های منطقه ای به دلیل جنگ اسرائیل و حماس در نوار غزه و حملات بین اسرائیل و ایران افزایش یافته است. فرهاد علاالدین، مشاور امور خارجی سودانی، به خبرگزاری فرانسه گفت که موضوعات اصلی که اردوغان با مقامات عراقی گفتگو خواهد کرد عبارتند از "سرمایه گذاری، تجارت... جنبه های امنیتی همکاری بین دو کشور، مدیریت آب و منابع آب".

رویترز در گزارشی در این باره نوشت: سفر نسبتا طولانی اردوغان به عراق اولین سفر یک رهبر ترکیه از سال 2011 است و پس از سال ها تیرگی روابط به دنبال تشدید عملیات برون مرزی آنکارا علیه شبه نظامیان پ ک ک مستقر در مناطق کوهستانی کردستان عراق صورت می گیرد. اردوغان پس از دیدارها در بغداد برای گفتگو با مقامات کرد عراقی به اربیل، مرکز استانی اقلیم نیمه خودمختار کردستان عراق سفر خواهد کرد. پ.ک.ک در سال 1984 علیه دولت ترکیه سلاح به دست گرفت و از آن زمان تاکنون بیش از 40000 نفر در این درگیری ها کشته شده اند. از سال 2019، ترکیه یک سری عملیات برون مرزی در شمال عراق علیه پ ک ک انجام داده است.

المانیتور در گزارشی در این باره می نویسد:  این دیدار پس از آن صورت می گیرد که دولت عراق در ماه مارس در اقدامی غافلگیرکننده به درخواست دیرینه ترکیه برای  ممنوعیت حزب کارگران کردستان (PKK) موافقت کرد. پ ک ک از سوی ترکیه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شوند.

مجموعه عملیات نظامی جاری ترکیه با نام "پنجه" علیه مواضع پ‌ک‌ک در شمال عراق  باعث ایجاد تنش‌ها بین آنکارا و بغداد شده است. بغداد حضور و عملیات نظامی ترکیه در خاک خود را نقض حاکمیت این کشور می داند.  تحلیلگران بر این باورند که اقدام بغداد برای ممنوعیت پ‌ک‌ک نشان‌دهنده تمایل دولت مرکزی عراق برای نقش آفرینی در عملیات ترکیه است. پیش از سفر هفته گذشته، وزارت دفاع ترکیه بر عزم خود برای گسترش عملیات نظامی در شمال عراق تاکید کرد.

بیلگی دومان، پژوهشگر عراق در مرکز مطالعات خاورمیانه مستقر در آنکارا، معتقد است که وقفه طولانی بین سفرهای رئیس جمهور ترکیه ناشی از اختلافات سیاسی و اختلافات امنیتی است. او  به المانیتور گفت: «ترکیه و عراق به یک معنا از طرف های مختلف در جنگ داخلی سوریه حمایت می کردند. در حالی که ترکیه از شورشیان سوری که علیه دولت بشار اسد، رئیس جمهور می جنگند، حمایت می کند، دولت مرکزی عراق در کنار متحدانش ایران و روسیه موضع نزدیک تری با دولت سوریه اتخاذ کرده است. این نتیجه افزایش نفوذ ایران در عراق بود. اما پس از انتخابات سال 2021، «دولت مرکزی عراق به دنبال سیاست خارجی متعادل تری است و ترکیه به عنوان یکی از کشورهایی که به آن کمک می کند تا این سیاست متعادل را تضمین کند، برجسته می شود».

سایت The cradle درباره این سفر می نویسد: سفر روز دوشنبه اردوغان به عراق اولین سفر اردوغان در 13 سال گذشته و اولین سفر از زمانی است که گروه افراطی داعش بخش‌های وسیعی از کشور از جمله دومین شهر بزرگ آن، موصل را اشغال کرد. حمایت اطلاعاتی ترکیه از داعش در این دوره به طور گسترده مستند شده است. اردوغان با سوء استفاده از سقوط موصل، با مسعود بارزانی، رهبر کردستان عراق، نفت کردستان را از کرکوک از طریق بندر جیهان ترکیه به اسرائیل صادر کرد. در مارس 2023، این صادرات نفت پس از اینکه دادگاه بین‌المللی در پاریس آن را غیرقانونی تشخیص داد، متوقف شد. این صادرات ناقض قرارداد خط لوله نفت در سال 1973 بود که توسط عراق و ترکیه امضا شد. قرار است اردوغان و سودانی در مورد ازسرگیری صادرات نفت از طریق ترکیه گفتگو کنند. در هفته‌های اخیر، عراق برای تعمیر خط لوله نفت‌خیز کرکوک به ترکیه که در جریان حمله داعش در سال 2014 آسیب دیده بود، کار کرده است. رهبران کرد از آن زمان نفت را از طریق خط لوله دیگری که در سال 2013 با همکاری ترکیه ساخته شده بود، به ترکیه صادر کرده بودند.